Studiranje u inostranstvu predstavlja jednu od onih jedinstvenih životnih prilika koje donose nezaboravna i neponovljiva iskustva. Boravak i studije u drugačijem i novom okruženju, pored diplome i znanja donose i napredak na privatnom planu, mogućnost za lični rast i razvoj i sticanje novih prijateljstava i konekcija koje mogu opstati ceo život.
Svet je zaista ogroman i nudi pregršt mogućnosti, opcija i destinacija među kojima treba izabrati onu koja najviše odgovara željama, mogućnostima i potrebama studenata. Izbor destinacije za studiranje je jedna od prvih velikih odluka koje student treba da donese, kada se upusti u proces koji ga vodi ka studijama u inostranstvu.
Zato izboru odgovarajuće destinacije treba pristupiti pažljivo, student treba da ima u vidu brojne faktore, a neki od najvažnijih su:
Izbor obrazovnih institucija i programa
Studenti koji planiraju studije u inostranstvu, pre svega treba da se vode time šta žele da studiraju. Neke destinacije ili obrazovne institucije imaju dugu reputaciju za studije određenih oblasti i neke studijske oblasti su u nekim državama popularnije od drugih i ulažu se velika sredstva za programe, uslove, opremu i istraživanja.
Studenti u mnogim državama imaju na raspolaganju veliki izbor obrazovnih institucija i studijskih programa na različitim nivoima obrazovanja, pa je detaljno istraživanje ponude važno kako bi se student dobro upoznao sa time šta se sve nudi i šta bi mu naviše odgovaralo.
Studenti koji žele da studiraju turzam i ugostiteljstvo mogu da razmotre Švajcarsku ili Španiju, za studije inženjerstva se ističu Nemačka, Austrija, Češka i Francuska.
Studenti umetnosti i kreativnih nauka najčešće biraju Italiju ili Englesku, dok su programi vezani za biznis i menadžment veoma popularni u mnogim državama, a naročito se ističu Španija, Italija, Holandija, Engleska i Škotska.
Školarina i uslovi za upis
Školarine za programe značajno variraju o zavisnosti od države, grada, oblasti studiranja, zatim da li je u pitanju državna ili privatna obrazovna institucija, kao i od samih studijskih programa itd. Neke obrazovne institucije i određene studentske destinacije nude stipendije za studente kojima mogu delimično ili potpuno olakšati troškove studiranja, pa to može biti jedan od važnih faktora prilikom izbora studentske destinacije.
Najpopularnije stipendije su italijanske državne i regionalne stipendije koje mogu da pokriju i školarinu i mesečni trošak, DAAD stipendija za Nemačku i državna stipendija koje se daju u vidu mesečnih primanja,
Češka nudi oslobađanje od troškova školarine za programe visokog obrazovanja na češkom jeziku, kao i mesečna izdavanja za troskove života. Mađarska takođe nudi sveobuhvatnu državnu stipendiju Hungaricum, koja pokriva troškove školarine, osiguranje i deo troškova života, stipendija takvog tipa je i Chevening stipendija namenjena za master studije u Ujedinjenom Kraljevstvu.
Obrazovni sistemi većine zemalja su u velikoj meri usklađeni, pa su uslovi za upis studija slični, studenti generalno treba da ispune akademski uslov, odnosno sa imaju određeni stepen obrazovanja i da ispune uslov znanja jezika na kojem se program izvodi. Obrazovni sistemi evropskih zemalja su harmonizovani bolonjskim sistemom, što omogućava standardizaciju kvalifikacija i jasno su propisani nivoi obrazovanja i akademski uslovi za upis. Naravno procedure upisa se mogu razlikovati u različitim državama i na različitim obrazovnim institucijama, a takođe pojedine oblasti studiranja mogu imate dodatne uslove za upis.
Neke destinacije pored glavnih uslova imaju i ulazne testove za upis studijskih programa, jedna od takvih destinacija je Španija, studenti umetničkih univerziteta i univerziteta primenjenih nauka u Austriji takođe polažu ulazne testova, u Mađarskoj se za pojedine oblasti traži polaganje testa. Za određene oblasti se generalno traže specijalni testovi u mnogim državama, to su oblasti poput medicine, veterine i srodnih oblasti, arhitekture, umetnosti itd.
Jezik
Jezik je takođe jedan od bitnih faktora prilikom izbora destinacije studiranja. Najpopularnije studentske destinacije su zemlje engleskog govornog područja koje nude većinu programa na ovom jeziku.
Zemlje koje nisu englesko govorno područje nude programe na zvaničnom jeziku države, ali pored toga sve je veći broj programa koji se nudi i na engleskom jeziku, što pomaže popularnosti ovih država kao studentskih destinacija.
Student koji bira državu u kojoj želi da nastavi obrazovanje treba da napravi izbor u skladu sa svojim mogućnostima i željama, kao i da osigura da poseduje dovoljno znanja stranog jezika na kome se izvodi nastava. Za one koje žele da studiraju na ne-engleskom jeziku, mogućnosti su velike.
Studenti koji preferiraju studije ili žele da nauče nemači jezik mogu studirati u Nemačkoj, Austriji, Švajcarskoj, studije na italijanskom se nude u Italiji i Švajcarskoj, na francuskom jeziku u Francuskoj, Švajcarskoj, Beligiji itd.
Mogućnost rada i sticanje iskustva u toku studiranja
Većina studentskih destinacija pruža mogućnost međunarodnim studentima da rade tokom studija ili tokom raspusta. Uslovi pod kojima studenti mogu da rade se razlikuju od države do države, uglavnom je rad vremenski ograničen, u nekim državama studenti mogu da rade samo tokom raspusta, neke države ograničavaju po broju dana tokom kojih student može da radi, a u nekim državama pored studentske vize student mora da dobije i dozvolu za rad.
U većini zemalja su studenti ograničeni na 20 sati nedeljno, to je slučaj sa Velikom Britanijom i Irskom, Austrijom, Španijom, Italijom itd. Nemačka ograničava broj radnih dana na 120 sa punim radnim vremenom ili 240 sa pola radnog vremena, dok Holandija i Švajcarska omogućavaju 16 odnosno 15 sati rada nedeljno.
Prosečna satnica u Nemačkoj se kreće od minimum 9.5 do 20 EUR, u zavisnosti od pozicije i kvalifikacija studenta, u Austriji je prosek 13 EUR po satu, u Francuskoj je minimum 10 EUR po satu, dok je u Velikoj Britaniji prosečna satnica 13GBP.
Rad tokom studija može biti velika prednost za studenta na više načina, pre svega može predstavljati finansijsku olakšicu za svakodnevne troškove života. Drugo, što je znatno vrednije po studenta je međunarodno radno iskustvo koje ima mogućnost da stekne i brojna profesionalna poznanstva koja mogu biti od značaja za budućnost i dalju karijeru.
Mogućnosti za razvoj karijere nakon studiranja
Prilikom izbora odgovarajuće studentske destinacije mnogim studentima će biti bitno da li ta država nudi mogućnost za razvoj karijere nakon završenih studija. Oni studenti koji nakon završenih studija u inostranstvu žele da se posvete karijeri mogu da se fokusiraju na one destinacije koje nude mogućnosti studentima da ostanu nakon završenih studija, produže boravišnu dozvolu ili apliciraju za specijalne vize koje su namenjene za te svrhe i ostanu određeni period i rade u toj državi. Studenti na taj način mogu da pronađu stalno zaposlenje i ispune uslove za apliciranje za neke druge vize ili dozvole koje bi im omogućile dugoročniji boravak i legalan rad.
Ujedinjeno Kraljevstvo poput drugih popularnih destinacija engleskog govornog područja Australije i Kanade nudi Post Study Work vizu sa kojom studenti mogu da ostanu još 2 godine i rade. U Švajcarskoj i na Malti se boravišna dozvola može produžiti dodatnih 6 meseci, u Češkoj i Mađarskoj je to na 9 meseci, dok je u većini evropskih zemalja moguće produžiti boravišnu dozvolu do 12 meseci po završetku studija. Izuzetak je Nemačka koja to omogućava na 18 meseci.
Troškovi života
Svakodnevni troškovi života u stranoj zemlji su jedna od velikih stavki koje međunarodni studenti moraju da uzmu u obzir prilikom odabira destinacije za studiranje. Prosečni troškovi života variraju od države do države, a takođe su i neki gradovi dosta skuplji za život od drugih.
Prilikom izbora studentske destinacije studenti mogu uporediti željene destinacije i istražiti povoljnije opcije. U Evropi su neke od povoljnijih destinacija po pitanju troškova života Nemačka, odnosno gradovi poput Berlina i Drezdena, zatim Italija, Češka, Španija, Mađarska, Holandija itd.
Studenti u Milanu imaju velike povlastice po pitanju prevoza, mesečna karta za studente iznosi oko 22 EUR, mesečni trošak za prevoz u gradovima poput Praga i Budimpešte ne prelazi 10 EUR, Rim i Barselona su nešto skuplji sa mesečnim kartama koje koštaju od 30 do 35 EUR.
Po pitanju smeštaja, u Nemačkoj su povoljni Berlin i Drezden gde se nekretina može iznajmiti od 400 EUR mesečno, slično je i širom Austrije sa izuzetkom Beča, kao i Budimpešti. U Amsterdamu kao i u Pragu se stanovi kreću od 500 EUR, dok su drugi češki gradovi poput Brna dosta povoljniji. Među najskuplje gradove za život spadaju London, Minhen, Pariz, kao i švajcarski gradovi Cirih i Ženeva.
Studentski život
Popularne studentske destinacije privlače veliki broj studenata sa svih strana sveta i kreiraju jedinstveno multikuturalno okruženje koje donosi drugačije iskustvo studiranja. Međunarodni studenti u popularnim studentskim gradovima imaju mogućnost da steknu prijatelje iz svih delova sveta i upoznaju nove kulture, običaje i jezike.
Studentski život u određenoj državi može značajno zavisiti od mentaliteta i kulture naroda, studenti koji žele da provedu studentski život u opuštenijoj atmosferi, uz otvoren narod, sklon druženju mogu da razmatraju studentske destinacije na jugu Evrope, poput Italije, Španije, Grčke, dok studenti koji preferiraju konzervativnije društvo, red, disciplinu u obzir mogu da uzmu destinacije severne i centralne Evrope.
Koju god destinaciju za studiranje izaberu nema sumnje da će studentski život biti ispunjen brojnim mogućnostima za obilazak prirode, gradova, znamenitosti, kulturnih i istorijskih lokaliteta, ogućnostima za sportove i druženje sa drugim studentima sličnih interesovanja.
Povezanost sa matičnom zemljom
Studenti prilikom izbora studentske destinacije u obzir mogu uzimati i faktore poput okruženja, udaljenosti, infrastrukturne povezanosti sa zemljom iz koje dolaze i slično. Neki studenti preferiraju da studiraju u potpuno drugačijem okruženju od onog iz kojeg dolaze, pa mogu birati destinacije u kojima nema velike dijaspore, destinacije koje su kulturoloki različite od poznatog okruženja i sl. Sa druge strane je grupa studenata koja želi da se u novoj državi oseti kao kod kuće, pa može izabrati državu i grad u kome može naći ljude iz istog okruženja.
Studentima sa Balkana posebno su privlačne destinacije poput Austrije, Nemačke, Italije, itd. Takođe nekim studentima je bitno da imaju mogućnost da brzo i lako putuju kući tokom raspusta i praznika, pa jedan od bitnih faktora može biti udaljenost i povezanost sa matičnom zemljom. Da li postoje direktne avionske linije, low cost relacije, da li je destinacija dovoljno blizu da je moguće putovati autobusom ili automobilom itd.
Neki od najpopularnijih studentskih gradova Evrope su veoma dobro povezani vazdušnim putem sa Beogradom, poput Beča, Frankfurta, Pariza i Ciriha koji imaju direktne letove više puta nedeljno. Veliki broj nemačkih gradova ima direktnu avionsku liniju sa Beogradom, to su Berlin, Frankfurt, Hanover, Hamburg, Minhen, Dizeldorf i drugi. Italija je takođe direktno povezana linijama koje povezuju Rim i Beograd, kao i Milano i Niš.
